Als je gewend bent aan de parabel-schrijfstijl, zet het schrijfwerk van Johnson je aan tot nadenken over je eigen opvattingen over veranderen

Spencer Johnson is ooit beroemd geworden met zijn boek ‘Wie heeft mijn kaas gestolen – ‘omgaan met verandering’, heeft er nu een nu een vervolg op geschreven: ‘Breek los uit het doolhof – zelf verandering creëren.’

Ik ervaar twee (belemmerende?) opvattingen bij schrijven van een recensie over Johnson zijn boek. De eerste is dat ik geen weerstand tegen verandering HEB, maar ik BEN weerstand tegen verandering. Ik ervaar dat elke dag met kleine zaken maar ook op kantoor wordt me van alles aangedaan, zoals recentelijk werken in de kantoortuin.

Mijn tweede belemmerende opvatting is dat ik zijn vorige boek, ‘Wie heeft mijn kaas gepikt’ heb gelezen. Ik word dus bij het lezen gehinderd door de beelden van voorgaande boek. Die was verassend en ik werd op tot mijn verbazing al snel in het wat kinderlijke verhaal gezogen. Maar ik wist nu wat me te wachten stond, en daarmee is de onbevangenheid wel een beetje weg.

De schrijver Spencer Johnson is -samen met Ken Blanchard- de auteur van het in 1981 verschenen boek ‘De one minute manager’. Dat boek begint met de zin ‘Er was eens een pientere jongeman op zoek naar een effectieve manager….’. Dat boek is volgens mij de start van managementboeken in ‘parabel of allegorie stijl’, Ik voorspelde toen dat het niks zou worden met een boek in deze kinderboeken toon “’want daar zijn we Nederlanders toch veel te nuchter voor”. Ik kon er niet verder naast zitten. Het boek werd een wereldwijde bestseller. Dus waag ik me nu maar niet aan voorspellingen over het succes van ‘Breek los uit het doolhof’. die ook in deze zelfde stijl is geschreven..

Johnson schreef in 1998, nu zonder Blanchard, ‘Wie heeft mijn kaas gepikt – omgaan met verandering’. We zijn nu een paar jaar en dertig miljoen verkochte exemplaren verder. In ‘Wie heeft mijn kaas gepikt’ gaat het over hoe jij je kunt aanpassen aan veranderingen. ‘Breek los uit het doolhof’ geeft je de begrippen om daadwerkelijk op weg te gaan en je aan te passen aan verandering, maar vooral om zelf verandering te brengen in je bestemming.

     Kaas is de metafoor voor zaken die voor je belangrijk zijn zoals geluk, geld, goede relaties of gezondheid.

Johnson is erin geslaagd om een boek te schrijven dat weer tot nadenken aanzet. Even stoorde ik me aan de op-de-knieën-verteltoon (ik ben als vader al jaren uit de fase van voorleesboeken) en aan de namen van de mini-mensjes in het boek: Pieker, Peins en Hope. Maar ach, als ik met de kinderen naar de Hobbit of Lord of the Rings kijk, komen er ook gekke namen voorbij. Het went snel. Het boek heb ik in een uur uitgelezen, incluis (de eerste) nadenkmomenten over mijn eigen opvattingen.

Het meest gebruikte woord in het boek van 90 bladzijden is ‘opvattingen’:= een gedachte waarop je vertrouwd. Johnson stelt dat sommige opvattingen belemmerend zijn en anderen juist stimuleren. Zijn boodschap is dat veel ons zich niet bewust zijn hun eigen opvattingen, en als dat al wel zo is, willen we niet van opvattingen veranderen onder meer omdat we erop gesteld zijn. We denken dat deze opvattingen ons maken tot wie we zijn. Maar je kunt van gedachten veranderen, je kunt een nieuwe opvatting kiezen. Ergo: je bent niet je opvatting, je bent een persoon die zijn opvatting kiest.

Zo staan er meer gedachten over veranderen in het boek. Deze zijn op zich niet nieuw. Maar daarmee zijn ze niet minder relevant. Op pagina 76, in de paragraaf ‘weg uit het doolhof’ staan de zes opvattingen over veranderen:

1. Wees je bewust van je opvattingen: een opvatting is een gedachte waarop je vertrouwd
2. Geloof niet alles wat je denkt: soms zijn ‘feiten’ gewoon een zienswijze
3. Laat los wat niet werkt: je kunt geen nieuwe zoektocht starten met oude bagage
4. Kijk buiten het ‘Doolhof’: overweeg het onwaarschijnlijke – verken het onmogelijke
5. Kies een nieuwe opvatting: van gedachten veranderen betekent niet dat dat je jezelf verliest
6. Er zijn geen grenzen aan wat je kunt geloven: je kunt veel meer doen, ervaren en genieten dan je denkt.

Het meest gebruikte woord in het boek van 90 bladzijden is ‘opvattingen’:= een gedachte waarop je vertrouwd. Johnson stelt dat sommige opvattingen belemmerend zijn en anderen juist stimuleren. Zijn boodschap is dat veel ons zich niet bewust zijn hun eigen opvattingen, en als dat al wel zo is, willen we niet van opvattingen veranderen onder meer omdat we erop gesteld zijn. We denken dat deze opvattingen ons maken tot wie we zijn. Maar je kunt van gedachten veranderen, je kunt een nieuwe opvatting kiezen. Ergo: je bent niet je opvatting, je bent een persoon die zijn opvatting kiest. In ieder geval ga ik zo maar eens thee halen en maar eens beginnen met nummer een: kijken welke belemmerende opvattingen me in de weg zitten, onder meer die over het werken in de kantoortuin.

Oh ja, een aantal motto’s of levenswijsheden (met kleine l) die in ‘Wie heeft mijn kaas gestolen’ staan hieronder:

1. Als je Kaas hebt ben je blij
2. Hoe belangrijker de Kaas voor jou is, des te meer raak je eraan gehecht
3. Wie niet verandert sterft uit
4. Wat zou je doen als je niet bang was?
5. Een nieuwe weg inslaan helpt je bij het vinden van nieuwe Kaas
6. Als je de angst loslaat, zul je bevrijd zijn
7. Als ik me de Kaas voorstel, komt die dichterbij, al heb ik hem nog niet gevonden
8. Hoe sneller je afstand neemt van de oude Kaas, des te sneller vind je nieuwe
9. Het is veiliger om op zoek te gaan, dan zonder Kaas te blijven zitten
10. Met oude opvattingen vind je geen nieuwe Kaas
11. Als je oog hebt voor de eerste kleine veranderingen, dan kun je de grote die nog komen beter accepteren

Spencer Johnson: Breek los uit het doolhof – zelf verandering creëren. Business Contact, 2019

Spencer Johnson: Wie heeft mijn kaas gepikt – omgaan met verandering. Business Bibliotheek, 1998