Elke week staat er in de krant wel een voorbeeld van een organisatie waar integer gedrag afwezig was bij een of meerdere mensen. Bijvoorbeeld bij enkele cardiologen in het Isala Ziekenhuis, bij  de Amerikaanse ondernemer Holmes van het bloedtestbedrijf Theranos, bij het gedoe rondom een TV-programma van BNN-VARA/NPO/DWDD, bij het Fifa wereldkampioenschap omkoopschandaal, bij de boekenuitgever Spijkers van Prometheus of bij de ondernemers die voor de overheid mondkapjes inkochten.

Bij incidenten helpt in ieder geval wegkijken, goedpraten of symboolpolitiek niet om de organisatie weer op de rails te krijgen. Ook helpt  mensen ontslaan niet net zo min als mensen of op cursus sturen om hun gedrag te veranderen, want:

• ‘Zolang de omstandigheden, procedures, collega’s en leidinggevenden hetzelfde blijven, (zullen) de onzichtbare krachten de oude gewoontes in stand houden, de aandacht blijven afleiden of steeds dezelfde emoties uitlokken.’ (zoals valt te Lezen in het recent verschenen boek De voorbeeldige organisatie).

Volgens de auteurs blijkt uit wetenschappelijke studies dat mensen graag het goede willen doen, maar dat ze dat vaak niet lukt ondermeer omdat:

• het ontwerp van de organisatie (strategie, procedures, cultuur, structuur) hen belemmert bij het nastreven van goede bedoelingen,
• mensen niet in de gaten hebben dat er een groot verschil tussen wat ze zeggen en wat ze doen,
• (voorbeeld)gedrag van leidinggevenden ontbreekt.

Ergo, wil integer gedrag kans van slagen hebben, dat is het nodig om er voor te zorgen dat regels, structuren, collegiale gedragingen, leiderschap, strategie en structuur dat ook mogelijk maken. En dat krijg je niet in een jaar gedaan!

Maar dat wisten we al lang, maar het kan geen kwaad het keer op keer te herhalen.

Voorbeeldige organisatie – Ellemers & De Gilder.

Ook leerzaam:

• Joost Kampen: leren interveniëren in verwaarloosde organisaties
• Leen Schaap: Brand in Amsterdam – hoe een verziekte overheidscultuur kan blijven bestaan