De moeder aller vragen: wat is de zin van het leven?

De moeder aller vragen: wat is de zin van het leven?

De weergoden joegen mij dit weekeinde naar binnen, naar de bescherming van huis en haard maar ook naar binnen in de zin van zoeken naar een antwoord op de zin van het bestaan. Deze vraag werd niet alleen door het weer aangewakkerd maar ook door twee boeken van die ik voor Managementboek aan het recenseren was. Boeken van de beroemde psychotherapeut Manfred Kets de Vries (econoom en psychotherapeut) en als hoogleraar Leiderschap verbonden aan INSEAD. De warmte in huis heb ik gevonden, maar de zin van het bestaan minder.

De mens als Zingever

Volgens Manfred Kets de Vries is de dood voortdurend onze metgezel maar tegelijkertijd zet de dood ons aan tot het zoeken naar de zin van het leven. Hij vindt dat we, in plaats van ons af te vragen of ons leven ertoe doet, we ons beter kunnen afvragen welke betekenis wij geven aan ons leven. Gezien het mysterie van de dood is volgens hem de homo sapiens gedwongen een ‘zingever’ te worden. Volgens hem willen we wanhopig dat ons leven zin heeft (…) en zijn we bereid alles te doen behalve toegeven dat het leven zelf misschien zinloos is.’

Geluk versus zingeving

Op de vraag naar de relatie tussen geluk en zingeving geeft Kets de Vries als antwoord dat geluk een emotie is die de neiging heeft om in het hier-en-nu te worden ervaren, een tijdelijke ervaring die vervaagt. Zingeving daarentegen heeft een veel bredere reikwijdte, is minder vergankelijk en kan gezien worden als doel op zich, terwijl geluk volgens hem middel is om een doel te bereiken.

Nietigheid

De dood confronteert ons, volgens Kets de Vries met de nietigheid die gepaard kan gaan met gedachten over het einde van ons bestaan. ‘Tegelijkertijd geeft de onvermijdelijkheid van de dood ons leven zin – maar allen als we dat willen.’

Zingeving hangt in grote mate af van wie wij zijn, en om te weten te komen wie we zijn, en nu komt de psychotherapeut in Kets de Vries naar voren, is een innerlijke reis naar onszelf nodig. Zingeving overstijgt het egoïstische zelf, het is een verlangen naar een gedeeld doel. Het gaat over delen, compassie, ontfermen en jezelf niet op de voorgrond zetten als centrum van het universum.

Betekenis creëren

Velen zoeken hun troost in een religie en vinden een collectieve manier om naar het leven na de dood te kijken. Hij herinnert ons eraan dat geen enkele religie of religieuze leider ons zomaar betekenis kan geven. Uiteindelijk moeten we, volgens Kets de Vries, voor onszelf betekenis creëren.  Alleen wij zelf kunnen ervoor zorgen dat ons leven zinvol en bevredigend is.

In het boek Quo Vadis zegt hij dat we wanhopig willen dat ons leven zin heeft en dat we bereid zijn alles te doen behalve toegeven dat het leven zelf misschien zinloos is. Een boeiende stelling. Omdat ik als agnost heftig twijfel over een hiernamaals, moet ik de zin van mijn leven vinden hier op aarde. En misschien is dat aardig zijn voor de mensen om me heen en voor mezelf. En dat is al een hele opgave.

Leven met een doel

Zonder dromen en doelen leven we niet echt volgens Kets de Vries. Daarom dienen we niet af te wachten tot het leven plaatsgrijpt en niet te verwachten dat kansen zich gewoon aan de deur aandienen. ‘Het is aan jou om het soort maatregelen te nemen dat bij je past.’

Afsluitend nog een paar statements van Kets de Vries:

  • Het doel van het leven is een leven met een doel en zonder doel ben je niet in om te gaan met de verschillende psychologische uitdagingen die het leven te bieden heeft:
  • Zonder doel leef je gewoon om te sterven.

Ik kauw nog even verder over de zin van het bestaan, het creëren van betekenis, de waarde van religie, de noodzaak van zingeving en het hebben van doelen.

Quo Vadis & De CEO fluisteraar. Manfred Kets de Vries, 2021  Zie ook ‘4000 weken’ van Burkeman 

 

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *