Leen Schaap, de voormalige brandweer commandant van de brandweer van Amsterdam, typeert in zijn boek Brand in Amsterdam de Amsterdamse brandweerorganisatie als een (in zijn woorden) “verwaarloosde, verweesde en verwende organisatie met een verziekte en verrotte cultuur”.

Hij wil met zijn boek uit 2021 de “donkere kant van organisaties” laten zien wat zich afspeelt in een disfunctionerende organisatie, zoals bij de Amsterdamse brandweer.

Schaap was in 2016 werkzaam bij de Amsterdamse politie toen hij door burgemeester Van der Laan werd gevraagd om als commandant bij de brandweer orde op zaken te stellen.

Schaap treft een organisatie aan  waarin de brandweerlieden geen enkel middel schuwen om hun belangen te verdedigen.

De beroeps-brandenblussers van Amsterdam leefden al meer dan 100 jaar naar hun eigen regels. Regels waar het eigenbelang centraal stond in plaats van het dienen van de samenleving.

Als net benoemde commandant wil Schaap kennismaken met de medewerkers van één van de kazernes. Hij krijgt echter te horen dat de mannen, na onderling overleg, besloten hebben om de nieuwe commandant niet op dag één te willen ontmoeten.

“Het is een vorm van intimidatie en onfatsoen die ik veel zal tegenkomen. Het is me direct duidelijk: leiderschap, zelfs van hun eigen bevelvoerder en commandant, wordt hier niet geaccepteerd.”

Er blijkt sprake te zijn van een strikt nageleefde code die niet doorbroken mag worden. Wie de code niet respecteert, wordt meedogenloos afgestraft. Er is sprake van een eigen wereld met zelfgemaakte wetten waarbij er geen leiding wordt geaccepteerd.

Schaap maakt geen vrienden als hij aankondigt dat de kazernes werkplekken zijn en geen privédomein. Kazernes mogen niet langer gebruikt worden als opslagterrein voor boten caravans, campers, auto’s, motoren. Schaap krijgt te horen dat als stalling in de kazerne niet meer mag, hij aan hun geld komt. Ze moeten immers nu ergens anders voor een stalling betalen….

Schaap heeft er 3,5 jaar gewerkt totdat een verschil van inzicht over de wijze van ‘normaliseren’ met burgemeester Halsema aanleiding was om te vertrekken.

Het is een boeiend (en ook beklemmend) boek. Naar aanleiding van het boek is er ook een podcast opgenomen. Hierin worden Leen Schaap en Joost Kampen (de auteur van Verwaarloosde organisaties) geïnterviewd over de donkere kant van organisaties, zoals bij (delen van) de Amsterdamse  brandweer.

Een Amerikaans radiostation heeft ook een podcast gemaakt over de Amsterdamse brandweer:

https://www.thisamericanlife.org/684/burn-it-down